In september 2014 hield Emma Watson een speech voor de VN over gelijke rechten voor mannen en vrouwen, gekoppeld aan de HeForShe-campagne van de VN. De bekende Harry Potter-actrice stond ondanks haar gierende zenuwen haar mannetje en raakte vriend en vijand met haar indringende argumenten. Hoe staat het eigenlijk met de gelijkheid tussen mannen en vrouwen? Moeten vrouwen opnieuw harder gaan knokken voor meer gelijkheid? Of is dit een zaak die iedereen aangaat? In deze blog lees je alles over de verschillende standpunten hierover.
Feminisme
Wij Nederlandse vrouwen hebben het goed voor elkaar. Mede door de inzet van bijvoorbeeld de Dolle Mina’s hebben we alle mogelijkheden om te doen wat we willen. Toegankelijk onderwijs, gelijke baankansen, en we kunnen in alle vrijheid een gezin stichten. Of niet, als we dat niet willen. Er zijn geen wetten meer die ons verbieden om contracten af te sluiten, en we mogen zonder toestemming van een echtgenoot of vader gaan en staan waar we willen. Toch vinden sommige vrouwen in ons land dat er nog lang geen sprake is van volledige gelijkheid tussen de seksen. En hoewel een aantal dingen zijn bewezen, bijvoorbeeld dat veel vrouwen nog steeds minder verdienen dan hun mannelijke collega’s in dezelfde functie, moeten wij vrouwen onszelf toch eens achter de oren krabben. Hoe kan dat? Is dat echt puur en alleen omdat we een vrouw zijn? Of omdat wij als vrouw zijnde onszelf toch wel vaak naar beneden halen, vinden dat we het niet waard zijn, of bang zijn om ‘door de mand te vallen’ die we vaak zelf bedacht hebben, en we in tegenstelling tot veel mannen dus domweg niet te durven vragen om die opslag?
Ik ben feminist. En ik ben niet bang om mezelf vol overtuiging zo te noemen. Net zoals Emma Watson. In haar speech benadrukt ze dat ze zichzelf vol overtuiging een feminist noemt, maar dat de maatschappelijke opvatting over dit woord vaak niet klopt. Zo worden feministen neergezet als mannenhatende, zichzelf overschreeuwende, onaantrekkelijke vrouwen. Één blik op Emma bewijst het tegendeel. De dankbaarheid is groot voor alles wat de Dolle Mina’s hebben bereikt voor in dit geval de Nederlandse vrouwen, maar het wordt tijd om af te rekenen met dit imago. Feminisme, aldus Emma, is niets meer dan het pleiten voor gelijke rechten voor vrouwen én mannen. Op sociaal, economisch en politiek gebied. Ook als man kun je jezelf dus feminist noemen. Maar voor mij betekent feminisme nog iets extra’s: je niet verschuilen achter het woord op zich, en dat als excuus gebruiken voor sommige situaties. Feminisme staat in mijn woordenboek omschreven als: ‘respect hebben voor jezelf, staan voor wie je bent, maar zonder anderen te schaden en iedereen met evenveel respect te behandelen’. Niet wachten tot andere feministen het voor je regelen, maar gewoon rustig en netjes vragen om die loonsgelijkheid dus.
Emma vervolgt haar speech met het standpunt dat vrouwen én mannen al op jonge leeftijd in hokjes worden geduwd. ‘Ik zag op vijftienjarige leeftijd dat mijn vriendinnen allemaal stopten met hun sportclubs, omdat ze niet te gespierd wilden worden. Mijn vrienden stopten rond hun achttiende met hun gevoelens uiten, omdat dat wordt gezien als niet-mannelijk. Ondertussen isoleerden ze zichzelf alleen maar op deze manier.’ Feminisme wordt altijd uitgelegd als iets wat alleen vrouwen aangaat, maar veel mannen lijden ook onder het hokjes-systeem. Enkele voorbeelden: mannen huilen niet, mannen moeten altijd stoer en macho zijn, ouders raken compleet in paniek als hun zoontje met poppen speelt en puberjongens begroeten elkaar met ‘Hé, homo!’. Om er voor te zorgen dat zowel mannen als vrouwen zich niet meer verplicht voelen om te voldoen aan de cultureel opgelegde gedragspatronen is de inzet van beide seksen hard nodig. Daar staat de VN-campagne HeForShe ook voor. Emma’s perfecte bewoording hiervoor is als volgt: ‘ Als mannen niet genoodzaakt zijn om zich agressief op te stellen om geaccepteerd te worden, hoeven vrouwen zich niet meer verplicht te voelen om onderdanig te zijn. Als mannen niet meer altijd de baas hoeven te zijn, hoeven vrouwen niet meer onderdrukt te worden.’
Het lijkt er dus op dat wijzelf de ongelijkheid in stand houden door onze mannen- en vrouwenrollen te blijven spelen. Hoewel je zou denken dat mannen vrouwen onderdrukken is dit niet altijd zo. Vrouwen hebben er zelf ook een handje van om zichzelf en andere vrouwen naar beneden te halen. Dit fenomeen staat bekend als ‘de krabbenmand’ en kwam vooral in de jaren ’80 en ’90 voor, waarin vrouwen steeds meer gingen werken. Dit was relatief nieuw, en het aantal werkende vrouwen was nog niet zo groot. Zij werden vaak door andere thuisblijvende vrouwen onderuit gehaald, omdat het nog niet echt geaccepteerd was om als vrouw zelfstandig te zijn. Het huishouden en de opvoeding van de kinderen waren tientallen jaren lang het hoogst haalbare voor de vrouw: degenen die nu probeerden uit die ‘mand’ van gewoonten te klimmen werden net zo hard door de ‘thuisblijvende krabben’ naar beneden getrokken. Wellicht door jaloezie: ik geen kans? Dan zij ook niet! Terwijl degenen die hun kop boven het maaiveld uitsteken misschien de grootste klappen krijgen, maar wel de weg vrijmaken voor anderen met dezelfde idealen. In de moderne tijd bestaat de krabbenmand nog steeds, alleen is het nu omgedraaid. Nu gaat het er om wie de beste carrière heeft, de leukste kinderen, de knapste echtgenoot en het mooiste huis. Als vrouwen niet alle ballen met een glimlach op hun gezicht in de lucht weten te houden, hebben ze gefaald. Vinden vooral andere vrouwen dan.
Behalve Emma Watson vinden meerdere vrouwelijke celebrities dat mannen en vrouwen beide op een bepaalde manier worden neergezet. Zangeres Taylor Swift staat bekend om de vele kritiek die ze van de media krijgt op haar liedjes, die vaak over haar relaties gaan. In een interview met een Australisch radiostation slaat ze keihard terug als de interviewer vraagt wat ze daar van vindt. Taylor: ‘Zo veel artiesten schrijven liedjes over hun relaties of exen. Ik begrijp niet waarom er altijd zo veel ophef is over mijn teksten. Ik noem nooit namen in mijn liedjes, dat is iets wat ik nooit heb gedaan en nooit zal doen. Bruno Mars schrijft over zijn exen, Ed Sheeran (overigens haar goede vriend) schrijft over zijn vriendinnen. Daar hoor je nooit iemand over. Omdat ik toevallig een vrouw ben word ik neergezet als een mannenhater.’ Of je haar muziek nou leuk vindt of niet, vind ik dat ze wel een punt heeft op dit gebied. Het volledige interview van Taylor vind je hier: https://www.youtube.com/watch?v=5xvlDW_jd8U
Een ander voorbeeld van hokjesdenken is een interview waarin Carla Bruni door meesterinterviewer Barbara Walters stevig aan de tand wordt gevoeld over haar escapades met beroemde mannen. Walters noemt de mooie Bruni overspelig, waarop Carla stellig antwoordt dat zij op het moment van de relaties niet getrouwd was. ‘Ik was niet getrouwd op dat moment. Zij waren getrouwd. Zij zijn dus overspelig’. Vanaf dat moment was ik fan van Carla.
Het wordt tijd dat wij allemaal, ongeacht of we man of vrouw zijn, onze verantwoordelijkheid nemen. Als mens. Stop met die rollen spelen. Stop met elkaar de ogen uitsteken. Moedig elkaar aan, respecteer elkaar. Leer van elkaar. Feministen van nu zien mannen niet als Hij Die Niet Genoemd Mag Worden, maar vinden dat ook zij uit hun dwangbuis van cultureel opgelegd gedrag moeten kunnen ontsnappen. Emma: ‘Zowel mannen als vrouwen moeten de vrijheid hebben om hun gevoelens te kunnen uiten op een respectvolle manier, zonder te worden weggehoond. Zowel mannen als vrouwen moeten zich vrij voelen om zichzelf te mogen zijn… Het wordt tijd dat de wereld het begrip ‘sekse’ ziet als één geheel, in plaats van twee botsende, op zichzelf staande elementen. Als we stoppen met elkaar definiëren op basis van wat we nÃet zijn, in plaats van wat we wél zijn – mensen – kunnen we allemaal vrijer leven. Dit is waar HeForShe voor staat. Het gaat om vrijheid.’
De volledige speech van Emma Watson: https://www.youtube.com/watch?v=gkjW9PZBRfk
We zijn benieuwd naar je mening over dit onderwerp. Je bent welkom om een reactie achter te laten!