Bijnier uitputting: De Huidige Tijd Als Tijger

Vorige week is de nieuwe website van Vivian Reijs online gegaan. Viv volg ik al een tijdje met betrekking tot mijn interesse met voeding. De laatste tijd hoor ik veel over bijnieruitputting en kwam het boek zelfs tegen op bol.com. Onderstaande stuk op de site van vivonline.nl wilde ik dan ook graag met je delen:

Stress, wie heeft het niet?

De meeste mensen denken aan iets negatiefs als ze het woord stress horen. Er zijn echter verschillende soorten stress. Het gaat om de balans tussen controle en uitdaging. Iedere cel heeft een bepaalde mate van (oxidatieve) stress nodig om te kunnen functioneren. Stress kan je onderverdelen in eustress en distress.

Eustress is de stress die we nodig hebben om het leven te kruiden. Vlinders in je buik bij verliefdheid, het bijwonen van een WK-finale, een optreden van je favoriete artiest of het aangaan van bepaalde uitdagingen. Deze vorm van stress beschouwen we als positief. Distress is de tegenhanger van eustress. Bij onprettige of bedreigende omstandigheden worden we in de vecht/vluchtreactie terecht. Chronische ontsteking, allergieën, honger of overdaad aan verkeerde voeding zijn eveneens vormen van distress voor het lichaam.

Bijnier uitputting

Bij gevaar gaat er pijlsnel een signaal via het zenuwstelsel naar de bijnier. Het bijniermerg maakt nu het hormoon adrenaline aan en dit zorgt ervoor dat we heel alert worden (hart en ademhaling sneller, pupil kleiner). Op het niveau van de stofwisseling zorgt adrenaline voor het vrijkomen van ontstekingsstoffen. Stress geeft dus altijd ontsteking. De hypofyse in de hersenen maakt tegelijkerheid een stof (ACTH) aan die via de bloedbaan de bijnier bereikt. Als terugreactie op het vrijkomen van adrenaline wordt cortisol aangemaakt. Cortisol remt ontsteking en is dus een vitaliteitshormoon. Adrenaline wordt het stresshormoon genoemd en cortisol het anti-stresshormoon.

In een stressreactie zijn er drie fases. Eerst de alarmfase: de tijger springt uit het bos. De tweede fase is de reactiefase: je gaat vluchten of vecht met de tijger. De derde fase is de herstelfase: de tijger is dood (jij hopelijk niet) of verdwenen. Bij aanhoudende stress kom je niet in de herstelfase. Het hormoon cortisol is continu verhoogd. Cortisol is een afbraakhormoon. Het breekt bindweefsel, botten en spieren af. Langdurige verhoging verslechtert het geheugen en verhoogt de bloeddruk. Het lichaam gaat zich aanpassen aan chronische stress. Deze verhoogde spanning houd je vol totdat je uiteindelijk bent uitgeput.
Dit is de bijnier uitputting of burn-out.

De bijnier

De bijnier is een klein orgaan met grote gevolgen. Op de bovenkant van iedere nier ligt de bijnier. Het weegt slechts vijf gram per stuk. In de bijnier worden twee grote delen onderscheiden: het bijniermerg en de bijnierschors. Het merg produceert het hormoon adrenaline en de bijnierschors is verantwoordelijk voor de productie van cortisol, aldosteron, DHEA, testosteron en oestrogeen.

In de huidige tijd is de tijger vervangen door de file, de baas en de partner. We zijn als mens gebouwd voor kortdurende stress. De stress is positief en geeft informatie. Langdurige stress breekt af en leidt tot klachten en ziekte. We zijn niet voor langdurige stress ontworpen. Vroeger stonden de bijnieren vaker uit dan aan. Een bijnier van vijf gram was voldoende. Nu staat de bijnier vaker aan dan uit. De bijnieren raken uitgeput. Voor de 21ste eeuw hadden we beter bijnieren van 100 gram per stuk kunnen hebben. De evolutie kon de huidige stressvolle levensomstandigheden echter niet voorzien.

Tip: Een heerlijk rustgevende mix en natuurlijke oplossing is de essentiële olie 'Stress Away'. Klik hier voor meer informatie
Vaak ook gebruikt om beter te kunnen slapen en zelf gebruik ik deze olie vaak als parfum, want hij ruikt heerlijk ;-). 

Welke factoren leiden tot distress?

Deze antwoorden zijn heel persoonlijk. Alles hangt af van de interne verwerking van signalen. Wat voor de één stress is, is voor de ander ontspanning. Toch zijn er enkele groepen aan te dragen. Verkeerde voeding is erg belastend door de bijnier. Het gaat hier met name om geraffineerde koolhydraten. Een muffon, gevulde koek, brood met jam/hagelslag of koffie is een aanslag op je stresssysteem. Het journaal met alle narigheid of een thriller is ook distress. Er worden stresshormonen gemaakt, terwijl je stil op de bank zit. In stress hoor je te vechten of te vluchten. Dit onderschrijft meteen het belang van beweging. Beweging werkt anti-oxidatief: het gaat dus ontsteking tegen.

Aanwijzingen als benzinelampje

Voor optimale gezondheid is het belangrijk om een natuurlijk cortisolritme te hebben. Cortisol hoort ’s nachts laag te zijn overdag hoog. In de vroege ochtend stijgt cortisol waardoor je fris en helder wakker wordt. Veel mensen zijn niet fris en helder binnen vijftien minuten na opstaan. Ze hebben een kop koffie nodig om op te starten. De bijnier wordt hier overbelast. Helemaal omdat je deze met koffie en zoetigheid nog verder uitput. Een laag cortisolgehalte ’s nachts zorgt ervoor dat het immuunsysteem niet wordt onderdrukt. Het immuunsysteem kan nu herstelwerkzaamheden gaan uitvoeren. Dit zorgt voor opbouw. Overdag is het cortisolgehalte hoog en is er afbraak. Een goede nachtrust zorgt voor een goede balans tussen nacht (opbouw) en dag (afbraak).

Aanwijzingen voor stress:

• snelle hartslag en hartkloppingen
• geïrriteerdheid, nerveus
• neerslachtigheid
• concentratiestoornissen
• moeheid zonder oorzaak
• angst
• verhoogd buikvet
• terugkerende infecties
• emotionele spanningen
• schrikkerig
• verhoogd cholesterol
• schildklierstoornissen
• darmirritaties
• drang naar zoet en zout
• verminderd libido

Driehoek bijnier-schildklier-voortplantingsorganen

De bijnier hangt nauw samen met de schildklier en de voortplantingsorganen. In de praktijk vormen deze assen een driehoek. Cholesterol is de basis van alle steroïde hormonen. Bij chronische stress gaan alle bouwstenen (waaronder cholesterol) richting de bijnier, ten koste van de schildklier en de voortplantingsorganen. Overleven (bijnier) staat boven de snelheid van onze stofwisseling (schildklier) en onze voortplanting (eierstokken en testis). Bij het verschijnen van een tijger was het niet verstandig om je voort te planten, je moest vluchten. In de praktijk zie je dat veel vrouwen schildklierproblemen of menstruatieklachten hebben door chronische stress. Stress versnelt alles in negatieve zin. Het aanpakken van de oorzaak van stress is één van de belangrijkste onderdelen van een behandeling. Het zorgt ervoor dat iemand van de afbraak- in de opbouwstand kan gaan.

Hulp en advies

Energie is de sleutel van alles. Zorg dat je iedere dag meer leuke dingen doet waar je energie van krijgt dan stomme verplichtingen die energie kosten. Zie je dat je niet overal aan mee hoeft te doen. Veel vrouwen moeten teveel ballen hoog houden: moeder, echtgenote, werken, sporten, hobby’s, goede seks, er jong en verzorgd uitzien etc. Een vrouwenlijf is niet voor zoveel ballen gebouwd. Stel prioriteiten bij en laat onbelangrijke ballen vallen voordat je zelf omvalt. Voor mannen is de huidige tijd ook complexer en drukker geworden. Van hard werken gaat niemand dood, maar van stress wel. Een burn-out is het gevolg van teveel met de wereld bezig zijn en te weinig met jezelf.

Concreet:

• Zorg voor voldoende ontspanning en richt je op zaken waar je energie van krijgt. Vermijd energievreters
• Eet opbouwende (biologische) voeding:-goede kwaliteit eiwit (vlees, vis, gevogelte, eieren, noten en zaden) is essentieel voor herstel van de bijnieren- eet iedere dag 6-8 porties groenten, vooral de groente die van nature felle kleuren hebben. Naast koolhydraten en eiwitten bevatten deze groenten ook vitaminen, mineralen, antioxidanten en grote hoeveelheid vezels. Zorg bij iedere middag- en avondmaaltijd voor ten minste drie soorten groenten met een felle kleur-  fruit: mensen met bijnieruitputting en bloedsuikerproblemen zouden rustig aan moeten doen met het gebruik van fruit, in het bijzonder ’s ochtends vermijden. Fruit dat voorkeur heeft: papaya, mango, pruimen, peren, kiwi, appels, paar druiven en kersen. Vermijd bananen, rozijnen, dadels, vijgen, sinaasappels en grapefruit- gebruik vitale vetten in de keuken: kokosolie, palmpitolie, roomboter of grasboter, sesamolie, lijnzaadolie en (extra vierge) olijfolie- Aan te bevelen dranken: Groene thee, kruidenthee en water (in OERsterk koken! staan veel variaties om water hip en sexy te maken), groentesappen, geitenmelk (beter dan koemelk) en notenmelk- vermijd suiker, (melk)chocolade, koffie, alcohol, frisdranken, geraffineerd en gefrituurd voedsel en fastfood. Beperk het gebruik van brood en (koe)melk
• Kies voor Himalayazout of Keltisch zeezout in plaats van het geraffineerde keukenzout
• Zorg voor voldoende beweging
• Vermijd stressoren, waaronder kunstmatige voeding, gebrek aan beweging, gifstoffen, slaaptekort en psycho-emotionele stress
• Werk aan mentale oorzaken die aan de grondslag van een bijnierputting hebben gelegen. Zoek een goede coach of PNI-therapeut
• Temper perfectionisme: wees lief voor jezelf
• Verbeter je time-management. Sta eens stil bij je rol en je leven: loop je op de weg van je hart?
• Veel ontspanning en op tijd naar bed. Yoga, mindfulness, tai chi, chi gong en meditatie kunnen zeer herstellend en preventief werken
• De meeste huisartsen kennen de term bijnieruitputting niet. Ga naar een orthomoleculair therapeut of PNI-therapeut* voor een effectieve behandeling. Bloedtesten of speekseltesten zijn ook mogelijk om de hormoonwaarden te bepalen. Tevens kan een therapeut of arts je de juiste adviezen voor suppletie geven (vitaminen/mineralen/vetzuren en kruiden) voor een spoedig herstel.

Zie de huidige tijd niet als een vervelende tijger, maar als een dankbare spiegel om je verplichtingen en keuzes bij te stellen. Deze tijger wil je geen pijn doen: hij wil je helpen om dichter bij jezelf te komen.

Wil je meer verdieping?

Een aanrader is het boek van James Wilson -> ‘Bijnieruitputting: het stresssyndroom van de 21e eeuw’