Hoe je met ‘opnieuw beginnen’ afscheid kunt nemen van oude, inefficiënte patronen

In mijn serie guest blogs die ik voor Marian’s website schrijf, wil ik je graag laten kennismaken met een aantal levensverrijkende houdingen uit de mindfulness-filosofie. Elk van deze houdingen helpt je om in contact met je innerlijke verlangens te komen en vervolgens concrete actie te ondernemen, waarmee je jezelf de kans geeft om een meer vervullend en beter gebalanceerd leven te leiden.

Opnieuw beginnen

Als je leven op dit moment niet meer is wat het was en als er dus iets moet gebeuren, dan is deze houding een belangrijke stap op je nieuwe pad. ‘Opnieuw beginnen’ klinkt een beetje onhandig geformuleerd, maar daar moet je even doorheen kijken. Het is een zeer krachtige houding die je enorm veel verder kan helpen in de rest van je leven.

Opnieuw beginnen betekent eigenlijk: met nieuwe ogen kijken. Als je uitgekeken bent op bepaalde onderdelen van je leven – zoals je uitgebluste relatie, je saaie baan, je chronisch tekort aan tijd of je ongezonde financiële situatie – geeft aan dat je met een verouderde blik rondloopt. De blik van ‘ik ken dit allemaal al; ik weet het wel; ik heb het allemaal al eens eerder gezien en meegemaakt; vertel mij wat.’

Veel mensen die inzien dat zij zo niet verder willen, veranderen in eerste instantie de omstandigheden. Zo kan het gebeuren dat als je het niet meer ziet zitten op je werk, je geneigd bent een andere baan te zoeken. Althans, dezelfde baan maar bij een ander bedrijf. En verrek, dat werkt! Je hebt opeens super-aardige collega’s, een kei van een manager en leuke opdrachten. Die nieuwe omstandigheden zorgen ervoor dat jij je ook nieuw voelt, dat je met nieuwe ogen naar je werk en je leven kijkt. Dat is een heerlijk gevoel en je kunt er enorm van genieten.

In de praktijk van alledag echter, blijkt deze ‘verliefdheid’ slechts van korte duur te zijn. Na een jaar draai je volautomatisch mee in de sleur van alledag en zijn alle dingen en mensen die in het begin zo bijzonder waren, opgegaan in de grijze brei van de dagelijkse routine. De aardige collega’s blijken gewone mensen te zijn met hun leuke en minder leuke kanten, je kei van een manager is naar een nieuwe werkgever verdwenen en de leuke opdrachten lijken allemaal op elkaar.

Wat er gebeurt, is dat je het decor veranderd hebt. Maar het toneelstuk is nog precies hetzelfde: jij. Het veranderen van het decor voelt even nieuw en fris, en daarmee lijkt het toneelstuk ook anders. Maar het toneelstuk is niet anders, dat is nog steeds dezelfde persoon, met dezelfde gedachten en oordelen. Je hebt de buitenkant veranderd, niet de binnenkant.

Ik deed precies hetzelfde: ik besloot uit mijn reclamebureau te stappen. Al na een paar maanden ontdekte ik dat mijn gemoedstoestand niet veel veranderd was. Ik maakte me geen zorgen meer over opdrachten (want ik werkte niet meer) maar ik begon me zorgen te maken over hoe anderen mij zouden zien (als een lapzwans dus) en hoe het ooit nog wat met mij zou moeten worden.

• Het veranderen van omstandigheden in de buitenwereld kan je persoonlijke issues niet veranderen.
• Het veranderen van omstandigheden in de buitenwereld kan je wel aansporen om je issues onder de loep te nemen en een nieuw, niet-bevooroordeeld antwoord te ontwikkelen.

Met de houding van opnieuw beginnen kun je innerlijke veranderingen bewerkstelligen. Opnieuw beginnen moet je niet zien als: op dezelfde manier opnieuw beginnen, zoals je dat al dertig jaar doet. Het betekent: inzien dat je oude patronen je niet langer van dienst zijn en in plaats daarvan met een nieuwe houding het leven tegemoet treden.

Opnieuw beginnen heeft alles met het nu te maken. Omdat we nauwelijks in het nu leven maar altijd met het verleden of de toekomst bezig zijn, vallen we terug in oude patronen. Je vindt bijvoorbeeld dat je partner je te weinig aandacht geeft. En zo zoek en vind je elke dag opnieuw bevestiging van dat oordeel. Opnieuw beginnen betekent dat je dat oordeel, gebaseerd op ervaringen uit het verleden (of liever: oordelen over de ervaringen) wegdoet en met nieuwe, schone ogen naar je partner kijkt, met een nieuw bewustzijn waarin je beseft dat je oude oordelen je niet meer van dienst zijn. Je wilt je partner met nieuwe ogen zien, het is een bewuste keuze. En dan zul je merken dat dat werkt. Zet al je herinneringen even in de wachtkamer, al je veroordelende hersenactiviteit, en probeer als een nieuw persoon naar je partner te kijken. Je nieuwe houding zal niet onopgemerkt blijven. Want als jij verandert, dan moeten anderen wel met je meeveranderen. Dit is een eenvoudige natuurwet die altijd opgaat.

Het is van belang om er zelf van overtuigd te zijn dat je toe bent aan een nieuwe houding. Zolang je die overtuiging niet hebt en zolang je dus feitelijk blijft denken dat anderen schuld aan je onvrede hebben, zullen al je pogingen op niets uitlopen. Pas met een diepe, innerlijke overtuiging dat je echt wilt veranderen, kun je daadwerkelijk veranderen. En dan verandert de wereld met je mee.

Oefeningen

Het is zeer de moeite waard om jezelf in ‘opnieuw beginnen’ te trainen.
1. Misschien heb je vaak ruzie met mensen, door allerlei aanleidingen en omstandigheden. Inmiddels weet je dat alle problemen aan jezelf liggen, dat je dus de macht hebt om zelf conflicten aan te pakken in plaats van lijdzaam af te wachten totdat het zich vanzelf oplost. Mensen kunnen negatief reageren omdat ze zich niet lekker voelen of zich zorgen maken. Dat heeft in negen van de tien gevallen niets met jou te maken. Probeer dus eens anders te reageren op de rotbui van een ander:

• Niet door je persoonlijk aangevallen te voelen.
• Niet door meteen in de verdediging te schieten.
• Niet door je oordeel klaar te hebben.
• Niet door ruzie te maken

Probeer jezelf los te zien van die ander en geduld te beoefenen: iets wat je nooit eerder hebt gedaan. Laat de ander gewoon een rotbui hebben en neem het voor wat het is. Mind your own business; dat is immers al lastig genoeg. Misschien kun je begrip opbrengen voor de situatie van die ander. Als dit je lukt, zul je merken dat het een veel beter resultaat oplevert. In plaats van olie op het vuur te gooien, haal je meteen de angel uit een potentieel conflict. Omdat je je ego beteugelt en je niet persoonlijk aangevallen voelt door de gevoelens van de ander, bestaat er geen ik tegenover de ander, geen beter of slechter, geen oordelen en geen verwijten. En zo is er dus ook geen reden voor een conflict. Hoe vaker je oefent om niet automatisch negatief op de rotbui van een ander te reageren, maar bewust en begripvol, hoe makkelijker je deze houding kunt aannemen.En hoe beter de resultaten zullen zijn. Jij blij, de ander ook blij.

2. Ga eens de winkel in met een chagrijnige kop, grommend, snauwend en ongeduldig. Kijk hoe anderen op je reageren.

3. Ga eens de winkel in met een opgewekt humeur, complimentjes uitdelend, praatjes aanknopend. Kijk hoe anderen op je reageren.

4. Kies iemand uit met wie je het moeilijk hebt en neem in het eerstvolgende contact een andere houding aan. Ben je normaliter afwachtend, afstandelijk en op je hoede? Nu kun je ervoor kiezen met aandacht te reageren, een compliment te maken, een kop koffie te halen. Wees je bewust van het gevoel dat dit je geeft. Hoe die ander ook reageert, blijf bij je besluit om vriendelijk te zijn en vriendelijkheid uit te stralen. Probeer het de volgende keer weer.

Dit zijn geen eenvoudige oefeningen en het zal moeite kosten om ze uit te proberen. Wees je bewust van het verschil tussen ‘een nieuwe houding veinzen’ en ‘serieus werken aan verandering’. Het eerste is een ijl rookgordijntje waar iedereen dwars doorheen kijkt, en wat dus nooit echt wat gaat opleveren. Het tweede is een bewuste keuze die je hebt gemaakt omdat je vindt dat je leven een nieuwe wending nodig heeft. Dit kost doorzettingsvermogen en discipline. Maar ik kan je verzekeren dat het de moeite waard is!

Succes!
Marisa