Voorkom een burn-out

Voorkom een burn-out

In Nederland heeft ongeveer 14 procent te maken met burn-outklachten: aanhoudende spanning, slaapproblemen, slechte concentratie, piekeren, moe. Ook ik heb een burn-out gehad. Twee keer zelfs.

Mijn eerste burn-out was toen ik ongeveer 27 jaar was. Ik reed in de auto door de binnenstad van Gouda en draaide de straat van mijn ouderlijk huis in. Terwijl ik daar reed, zag ik het beeld voor me hoe ik als meisje op de achterbank van de auto voorovergebogen zat, omdat ik doodsbang was dat mijn ouders de gracht in zouden rijden.

Nu reed ik zelf op die plek. Allerlei flashbacks van vroeger volgden elkaar op. Ik wist niet wat me overkwam en werd overspoeld door emoties. Ik heb een behoorlijk pittige jeugd gehad met twee aan alcohol verslaafde ouders. En tot die tijd had ik alles verdrongen.

Burn-out triggers

Na de trigger in de auto, toen in één klap alle herinneringen en vermoeidheid naar boven kwamen, ging het lampje bij mij uit. Gewoon in één keer. En dat mijn onverwerkte verleden wel eens de oorzaak kon zijn, kwam simpelweg niet in me op. Ook de huisarts niet. Hij gaf me alleen het advies om het wat rustiger aan te doen. Dus dat is wat ik deed.

Ik heb veel geslapen en hield de helft minder ballen in de lucht. Zo goed en zo kwaad als dat ging.
Ik was vooral aan het overleven en deed alleen het hoogst noodzakelijke. Voor iets anders had ik de puf niet. Door mijn energielevel weer op peil te krijgen, kwam ik deze donkere periode langzaam maar zeker weer te boven.

Maar niet voor lang. Dat wil zeggen, een jaar of zeven later kreeg ik (al even plotseling!) mijn tweede burn-out. Ik was toen een jaar of 34. Ongemerkt hield ik opnieuw te veel ballen in de lucht: ik was moeder van twee kleine meisjes en mijn moeder was ernstig ziek en overleed. Op een gegeven moment werd ik wakker en kon ik niet meer lopen. Dit gebeurde van het ene op het andere moment. Ik kon geen stap meer verzetten.

Ik ben mijn bed uit gekomen en heb me zittend van de trap af laten zaken, treetje voor treetje, om daar als een hoopje ellende ineengedoken op de grond te huilen. Mijn man, die gelukkig nog niet naar zijn werk was, heb ik gevraagd om thuis te blijven. Dat vond ik ontzettend moeilijk. Ik was immers degene die het allemaal wel alleen deed.

Ik had geen hulp nodig. Ik was de sterke, zelfstandige vrouw die het thuis altijd allemaal regelde voor iedereen. Alleen heb ik nooit geleerd om voor mezelf te zorgen en van mezelf te houden. Ook nam ik vaak te weinig tijd voor mezelf, achteraf gezien dan.

Opnieuw was ik gevloerd. En opnieuw had ik alle signalen van mijn lichaam compleet genegeerd. Het rode lampje op mijn dashboard als waarschuwing heb ik niet zien branden. Maar ik was ook een kei in het negeren van de signalen (ook achteraf gezien). Pas toen het te laat was, herkende ik het zwarte gat waarvan ik hoopte dat ik er nooit meer in terecht zou komen.

De totale vermoeidheid, radeloosheid en uitzichtloosheid. Dat je het zonnige van het leven niet meer ziet. Afschuwelijk vond ik dat! En omdat ik daar zo snel mogelijk weer uit wilde komen, ging ik bij mezelf te raden hoe het kwam dat ik er weer in was getuind. Het overlijden van mijn moeder en mijn tweede burn-out was het startsein dat het balletje van mijn persoonlijke ontwikkeling deed rollen.

Me-time

Met terugwerkende kracht zie ik dat ik na mijn eerste breakdown alleen aan symptoombestrijding heb gedaan. De kern van het probleem (het negatief zijn, doemdenken en de onverwerkte emoties uit mijn jeugd) had ik niet aangepakt. Niet zo gek dus dat ik een tweede burn-out op de loer lag.

Als je een wespennest hebt en je bestrijdt alleen de rondvliegende insecten zonder het nest te verwijderen, blijft het probleem in stand. En vroeg of laat zit je opnieuw met een wespenplaag. Symptoombestrijding is dweilen met de kraan open.

Met onverwerkte emoties werkt het vergelijkbaar. Als je emoties durft aan te gaan door ze te erkennen en te doorvoelen, kun je ze een plek geven, maar dan zónder ze weg te stoppen.

Self-care als oplossing

Ik begon steeds meer in te zien dat ik zelf verantwoordelijk ben voor mijn leven. En dus ook voor mijn burn-outs. Ik kwam er later ook achter dat ik een hoog sensitief persoon ben. Dat betekent dat ik altijd gevoelig zal blijven voor een burn-out. (Meer hierover lees je in mijn blog over HSP) 

Wat ik heb gedaan (en nog steeds doe) om een derde burn-out te voorkomen:

• Als eerste heb ik aan mijn zelfvertrouwen gewerkt. Dit deed ik onder andere met hulp van affirmaties en positieve gedachten over mezelf. Niet: ‘Ik zie er niet uit’, maar: ‘Die kleur staat me goed.’
• Ik ben gaan leren om van mezelf te houden door mijn positieve eigenschappen en kwaliteiten te benoemen en te waarderen.
• Als hoog sensitief persoon is het extra belangrijk om je energielevel op peil houd te houden, omdat deze sneller leeg raakt. Daarom ben ik me steeds meer gaan focussen op de dingen waar ik energie van krijg en die goed voelen.
• Ik leerde mijn grenzen beter te voelen en beter aan te geven. En daar hoorde ook bij dat ik, als pleaser, leerde om nee te zeggen als iets níet goed voelde.
• Ik heb gekeken naar wat ik graag wil (intenties en doelen stellen).
• Ik leerde wat mij tegenhield om te bereiken wat ik het allerliefste wil in het leven. En hoe ik vanuit de flow weer aantrekt wat ik graag wil. 

Feelgood-filters

Wat er sinds mijn tweede burn-out is veranderd? Ik ben nu veel alerter op de signalen van mijn lichaam. Als ik geen tijd heb om te ontspannen, dan is dat hét moment om dit juist wél te doen. Want geen tijd hebben, is ook een alarmbel.

De dingen die ik doe, bekijk ik door één van mijn feelgood-filters:

• Voelt het goed of voelt het niet goed?
• Word ik er blij van of niet?
• Krijg ik er positieve energie van of kost het me energie?

Dankzij deze happy-filters kan ik ervoor zorgen dat mijn agenda grotendeels gevuld is met de dingen waar ik energie van krijg. Daardoor zit ik beter in mijn vel, heb ik meer energie en ben ik positiever gestemd. Met als gevolg dat ik de ‘moetjes’ in de agenda, want die zijn er natuurlijk ook, beter aan kan. Op deze manier kan ik meer voor een ander betekenen, zonder dat mijn batterij opraakt.

Nu klink ik als een halve burn-out-expert. Dat ben ik zeker niet. Mijn valkuilen zijn er nog steeds. Om een voorbeeld te noemen: Ik wil iedereen helpen en tot dienst zijn en met alle ideeën die ik heb, zou ik kunnen werken tot ik erbij neerval. Maar zo ver laat ik het dus niet meer komen. J

En ik leer nog elke dag om mijn energie beter te managen en om mijn grenzen te bewaken. Maar ik heb inmiddels het vertrouwen dat ik de rode knop op mijn dashboard herken. En als deze toch begint te knipperen, weet ik wat ik kan doen om het weer ongedaan te maken: meer me-time inlassen!

De 3 fases van een burn-out

Terugkijkend heb ik na mijn tweede burn-out 3 fases doorlopen.

Fase 1 à Het erkennen en accepteren van de situatie

De eerste stap naar je beter voelen, is om naar jezelf (en daarna naar je directe omgeving) toe te geven dat je fysiek en emotioneel uitgeput bent.

Fase 2 à Het uitdokteren van de oorzaak

Dit is de periode van het uitdokteren van jouw situatie.

• Waardoor komt het?
• Welke signalen van je lichaam zag je over het hoofd?
• Wanneer ging het mis?
• Wat kan je anders doen om een nieuwe burn-out te voorkomen?

Fase 3 à De praktijk

Zodra je de theorie gevonden hebt, is het tijd om de theorie in praktijk te brengen. Dat begint met het herkennen en erkennen van de signalen van je lichaam. Denk bijvoorbeeld aan: minder focus, hogere hartslag, onzekerheid, kribbig, piekeren, minder goed slapen, steeds meer opzien tegen alledaagse dingen.

Alle ballen in de lucht houden, kun je een tijdje volhouden. Als je maar bijtijds je handen vrijmaakt voor ontspanning.

Tip: Neem je agenda eens goed onder de loep en stel jezelf de vraag:

• Welke van de ballen die ik omhoog houd, kan ik even naast me neer leggen?
• Welke todo’s zijn prioriteit?
• Welke dingen die ik vandaag moet doen, geven me een goed gevoel?

Gebruik de happy-filter, zodat je zoveel mogelijk positieve energie kunt creëren.

Veel succes en plezier!

Je kán het!

Accepteer dat wat er is. Laat los wat is geweest. Heb vertrouwen in wat kan zijn. 

xo