Omgaan met overprikkeling
Ik schreef er al eens eerder over in mijn blog over mijn off-day: overprikkeling.
Maar wat is dat nou eigenlijk precies. Iedere HSP kent het gevoel van totaal uitgeput zijn om ‘niks’, of emotioneel ’ ineens ’uit balans, geïrriteerd zonder een aanwijsbare reden of gewoon totaal overweldigd door de situatie of omgeving.
Overprikkeling is eigenlijk niets anders dan een overdosis prikkels. Een prikkel is een enorm rekbaar begrip. Voor mij is het in ieder geval een ‘signaal’ van buitenaf of binnenuit wat op een of andere manier een zintuig of ander zenuw stelsel gerelateerd orgaan raakt. Daar is je zenuwstelsel tenslotte ook voor, het geleiden van prikkels en al die informatie naar de juiste plek sturen zodat daar evt. acties aan verbonden kunnen worden.
Een HSP is uitgerust met een zeer gevoelig zenuwstelsel, zodat zelfs de meest subtiele informatie niet gemist wordt. Waar bij de meeste mensen een soort filter alleen de duidelijke, sterke signalen door laat, wordt bij een HSP de meest subtiele informatie gewoon getransporteerd. En daardoor kunnen de systemen overbelast raken, dat heeft een soort verdubbelend effect. Naarmate er een overbelasting ontstaat worden ‘nieuwe ’prikkels als nog heftiger ervaren.
Even heel grof weg geschetst heb je drie lichamen waar prikkels op van invloed zijn ( ja er zijn er nog meer, maar om het een beetje overzichtelijk te houden beperk ik me nu tot de 3 hoofdlijnen).
Je fysieke lichaam:
Hier worden alle prikkels die binnenkomen via je zintuigen waargenomen. Maar ook de signalen van binnenuit, zoals je spijsvertering, ademhaling, bloedsomloop en dergelijke systemen
Je mentaal/emotioneel lichaam:
Ook je emoties en gedachten, dingen waar je in je hoofd mee bezig bent, genereren trilling en zijn dus van invloed om je fysieke systeem en leveren prikkels.
Je Energetisch lichaam:
Dat is iets ingewikkelder, maar alles bestaat uit trilling en dat wordt waargenomen in je energetisch lichaam en zendt vervolgens ook weer trilling (= hele subtiele prikkels ) uit naar je mentale en fysieke lichaam, maar ook naar buiten toe.
Inmiddels wordt mijn lijstje wat mij prikkelt steeds duidelijker (en naarmate ik ouder wordt ook steeds langer!) Op zich is een prikkel dus gewoon broodnodige informatie, maar als HSP moet je jezelf beschermen tegen overprikkeling, omdat je systeem dan op tilt slaat en jij niet meer volledig jezelf bent. Puur omdat je helemaal uit balans bent geraakt.
Op het moment dat je je bewust ben van de betreffende prikkel, trigger, vindt er eigenlijk al een bepaalde mate van overprikkeling plaats. Jouw systeem geeft een signaal en vraagt om bescherming. In het geval van fel licht bv, om een zonnebril.
Voor een niet HSP is het heel lastig om te begrijpen dat een volgend lijstje, problemen kan veroorzaken.
- Fel licht (ook zonlicht) (ik ga altijd met mijn rug naar het raam toe zitten als ik in gesprek ben)
- Geluid (zelfs natuur geluiden als ze heel intens zijn)
- Tocht (voelbare luchtstromen, heel irritant)
- Te koud of te warm
- Kleding die kriebelt, knelt of stug is ( het liefst loop ik de hele dag in zacht tricot, maar daar is mijn figuur niet naar, helaas). Kortom alle kleding die ik ‘voel’.
- Alcohol (vindt mijn lever echt heel erg belastend)
- Te weinig slaap
- Te veel of te weinig eten, of te laat eten.
- Dorst
- Pijn
- Geuren
- Druk (perfectionisme zorgt voor een overload aan activiteit in de hersenpan)
- Veel mensen bij elkaar (feestjes, bijeenkomsten, evenementen, ik vermijd ze als ik enigszins kan)
- Bioscoop bezoek (= een bombardement aan licht, geluid, beelden…)
- Shoppen of city-trip (too much)
- Beladen plekken, waar veel negativiteit is blijven ‘hangen’
- In contact zijn met mensen die boos, verdrietig, angstig, depressief of gespannen zijn ( voor je het weet is mijn energieveld behoorlijk ‘vervuild’ en belast)
- Veel activiteiten en sociaal verkeer dat achter elkaar doorgaat (feestdagen, volle agenda)
- Iets nieuws leren (véél nieuwe informatie verwerken)
- Iets doen wat ik moeilijk of eng vind. (En dat zijn best veel dingen, omdat ik altijd ook de evt. gevolgen zo scherp op mijn netvlies heb)
- Andere, onbekende omgeving
- Lange autoritten of vliegreizen
En dit lijstje is niet compleet, maar om een beeld te schetsen. Kortom, het dagelijks leven van een HSP staat bol van de prikkels en overprikkeling ligt continu op de loer. Naarmate meerdere prikkels tegelijk worden afgevuurd is het zaak je daar heel bewust van te zijn en als het even kan goed voor te beschermen.
Dat valt niet altijd mee, want je hebt niet alles in de hand en je wilt ook niet als een soort kluizenaar door het leven.
Omgaan met overprikkeling
Schroom in elk geval niet om je omgeving duidelijk te maken dat jij als HSP nou eenmaal eerder aan je taks zit. Dus kies je plek zorgvuldig waar je gaat zitten in gezelschap (met je rug naar fel licht, niet voor een deur, liefst langs een positief mens, vraag of de muziek wat zachter mag, drink water naast je alcoholisch drankje) en ga gewoon weg als het genoeg geweest is, bijvoorbeeld.
Zorg voor voldoende herstelmomenten, zodat een stapeling van overprikkeling geen kans krijgt. Hoe jouw ideale herstel moment eruit ziet zal je zelf moeten proberen. En soms moet je gewoon een beetje improviseren. (Even een momentje langer op het toilet doorbrengen en heel bewust een paar diepe ademhalingen doen, kan al het verschil maken).
Maak er een gewoonte van om regelmatig een stukje te wandelen, hardlopen, mediteren, yoga te beoefenen, lezen, of wat dan ook dat jou plezier en ontspanning geeft, zonder dat het prikkels toevoegt.
Voor mij is de ideale remedie: afzondering in stilte. Nergens laad ik beter van op dan tijd doorbrengen in mijn uppie, zonder mensen om mij heen, zo min mogelijk geluid en beweging om mij heen. En naarmate de overprikkeling groter is, is de tijd die ik alleen moet doorbrengen ook langer.
Mijn huisgenoten weten het inmiddels: af en toe moet je mij alleen laten, zo niet dan wordt deze empathische, warmhartige vrouw een wandelende tijdbom die tot gruwelijke daden in staat is! Het zal niet gebeuren, maar zo voelt het wel!
Maar in deze fase van mijn leven is het soms lastig om je aan ‘beweging’ om je heen te onttrekken, en is het soms echt zoeken om die momenten bewust te creëren. En als ik verzuim heeft mijn lichaam daar zelf een antwoord op: migraine. Dan ben ik nergens meer toe in staat, alleen maar in mijn uppie, in een stille, donkere kamer op bed gaan liggen uitrusten en opladen…….
Het is een proces, een leren omgaan met. Prikkels, we staan er de hele dag bloot aan. Een heleboel heb je zelf niet in de hand, maar daar waar je invloed op hebt is het zeker de moeite waard om aandacht aan te besteden.
- Zorg bijvoorbeeld dat de omgeving waar je veel tijd doorbrengt, voorzien is van daglicht en frisse lucht. Rustige inrichting en met een groene plant. Als je kiest voor muziek, kies dan muziek met een fijne, Lichte trilling zoals klassiek muziek of new-age muziek, evt. natuurgeluiden.
- Wissel bewegen en ‘hersenactiviteiten’ continu af en leer jezelf een diepe buikademhaling aan.
- Oefen jezelf in positieve gedachten, zodat je emoties niet als een dolle stier met je aan de haal gaan.
- Kies kleding waar je je echt lekker in voelt, en niet omdat het mode is.
- Leer ‘Nee’ zeggen, als je agenda te vol dreigt te raken.
- Wees alert op hoe je op bepaalde voedingsmiddelen reageert ( koffie, suiker, specerijen, zuivel e.d.)
- Neem afscheid, of op zijn minst afstand, van mensen die je bakken met energie kosten.
- Voel je niet langer schuldig, omdat jij al die evenementen en activiteiten niet leuk vind, waar anderen hun vrije tijd mee vullen.
- Leer je grenzen kenen en deze te bewaken.
- Leer je behoeften kennen en neem ze serieus.
Kortom: zorg voor jezelf en ervaar dat je daardoor beter in balans blijft en een leuker mens voor jezelf en voor je omgeving. En niet onbelangrijk: dat je ook leert om de vruchten te plukken van het hoog sensitief zijn. Want die zijn er gelukkig ook. Maar daarover een andere keer meer.
Waardoor raak jij in no-time overprikkeld? En wat is jouw remedie om overprikkeling te voorkomen?
Voluit Leven met Hooggevoeligheid - nog meer tips
Het omgaan met jouw overprikkeling en overweldigend zijn zorgt voor een kracht en zal een stevige fundament zijn om het mooiste leven voor jezelf te creëren.
Heb je het gevoel dat je wel een boost kan gebruiken? Bekijk dan eens deze zeer gewaardeerde effectieve jaarprogramma .
ik wist zins kort dat ik last van prikkels had, ik deed dingen wat niet door de beugel konden, maar dat gaf me meer vreugde dan dat ik bij een groep mensen of vrienden was. de drukte kon ik niet zo goed hebben. En als ik bij hen alcohol nuttigde, was het hek zo wie zo van de dam. Ik trok dan bij een ander het bloed onder zijn nagels weg, en wist de volgende dag niet wat ik uit ge vreten had. En van suikers moet ik ook niks van hebben, daar raakt mijn ingewanden van slag, of ik krijg heftige buik pijn van en er komt ook nog bij dat ik diabeet ben. ruzies houd ik al helemaal niet van, als het even kan loop ik weg, zo niet, dan sta ik niet voor me zelf in. Ik heb in dec. 2019 een hersenbloeding gehad en daarna had ik nog meer prikkels dan voor heen. ik wist toen nog niet dat ik hoog gevoelig was. ik wist wel dat ik afscheid moest nemen van mijn vrienden die mij niet begrepen. Ik heb het gedaan en ben ook verhuisd naar
Interakt Contour waar ik goed terecht ben gekomen. Ik heb twee leuke hobby’s, spelen met klei en bloemschikken, dat ik van kind af al doe en nu echt gedreven in ben, waar ik mijn energie graag in verwerk. Ik zocht geen drukte meer op. door mede bewoners ben ik er achter gekomen, waar ik mee zat, dat het prikkels zijn die ik niet kon plaatsen toen, het liefst ben ik graag alleen. ik ben gek op de natuur en je zult mij daar ook veel zien, maar wel op mijn driewieler want lopen gaat niet zo goed meer. Die hersenbloeding heeft mij aardig gesloopt en doordat ik wel veel beweeg, heb ik mezelf niet meer voor 100 % in de hand met mijn lichaam (bloeding rechts en uitval links.
Bij mij leidt zware overprikkeling tot hevige dissociatie (depersonalisatie en derealisatie). Bovendien heb ik last van ernstige spanningshoofdpijn. Een strakke band om mijn hoofd. Afschuwelijke klachten. In mijn specifieke geval zal ook de snelle afbouw van fluoxetine een rol spelen. Bovendien lijd ik al geruime tijd aan een akelige en nare angststoornis. Gr. Frank
Lieve Marian, ik herken me echt 200% in je verhaal en ook ik laad me alleen op in stilte, veel mensen snappen dit niet maar ik slaap ook echt met oordoppen en een masker en ik heb geprobeerd om te werken maar dat lukte maar niet elke keer overspannen en mijn bazen waren niet content maar toen wist ik nog niet wat ik nu weet, dat ik een hsper ben en in combi met een halfzijdige verlamming ben ik nu zo gelukkig met een vrijwilligersbaan waar ik me thuis voel en ik de rust kan nemen die ik nodig heb
Lieve knuffels ❤️Angela
Heel herkenbaar dit. Ik kan soms ook een extreme vermoeidheid voelen in mijn hoofd. Maar slapen lukt dan niet. Ik snap niet dat andere mensen altijd maar energie voor 10 hebben en nooit vermoeid lijken. Ik kan daar best jaloers op zijn.
Door de overprikkeling die je nooit helemaal kunt vermijden voel ik me zo vaak moe met watten in mijn hoofd.
Zo waren mijn kinderen (ook hooggevoelig) gisteren heel druk. Door de kamer rennen, gillen en rommel maken.
Ze luisterden nergens naar en ineens voelde ik me kapot. Ik raak dan snel geïrriteerd en heb nergens meer zin in.
Ik zou willen dat er een manier was om me hier meer voor af te sluiten (in de opvoeding).
Heb je daar tips voor?
Geïrriteerd zijn en/of worden is een hele slechte energie vibratie ❤️. Kun je aangeven wat je wil? Dat als ze ook even gaan lezen en jij ook dat jullie daarna even gaan knutselen. Dat je ook even uit wilt rusten. Kinderen begrijpen vaak veel meer dan je denkt en is het vaak communicatie. Richt je op wat je graag wilt en maak daar positieve affirmaties van om je energie naar een hoger niveau te tillen. Misschien is dit artikel ook iets voor je: https://www.justbeyou.nl/zo-gebruik-je-affirmaties-als-superpower/
Je kan het!
Dit is zo herkenbaar!! Wat fijn om te lezen dat ik niet de enige ben hierin. Voordat ik wist dat ik HSP’er ben, dacht ik dat ik overdreef, omdat ik vaak te horen kreeg dat anderen er geen last van hadden. Dit artikel inspireert me! 🙂
Wat super om te lezen, Nicole! Ik zeg altijd het begint bij bewustwording zodat je kan accepteren en/of veranderen. Het was al zo’n eye-opener voor mij dat het een naam had; HSP. Alles was zo herkenbaar 😉 <3
Naast het besef dat HSP eigenschappen hebben, blijft het belangrijk te weten dat het fysieke lichaam geen verschijnselen van bijnier uitputting vertoont. Heel veel verschijnselen van beiden zijn nl. hetzelfde, wellicht hebben de meeste HSP’ers hier ook “last” van. Na een uitvoerig onderzoek bij een natuurarts kreeg ik daar in ieder geval helderheid in. Groeiend bewustzijn dus.
Wat een fijne stukje en wat herken ik mezelf in het lijstje! Ik heb ook erg last van weinig licht in huis , daar raak ik ook van overprikkeld, herkend iemand dat ook ? Ik heb sinds koert een relatie ( na 10 jaar alleen zijn met alle rust en tijd voor jezelf! ) en als ik bij mijn vriend ben vind hij het leuk om sfeer licht te hebben met veel kaarsjes aan enz, heel irritand ! Sinds de relatie ben ik ook continue overprikkeld, dan ben ik snel geirriteerd en vaak afgesloten dan voel ik niets meer, ik ben nu ook heel vaak “ziek” migraine, overal pijn, soms. depressief en veel angsten ! we wonen nu nog niet samen maar we willen volgend jaar in mei gaan trouwen ! Heeft iemand ervaring met overprikkeling in een relatie, en wat tips ? Erkend zich iemand in mijn verhaal? Ik hoop het zo, ik ken niemend die ook zo is, en begriep krijgen of voor uit komen is ook erg moeilijk. Heel erg bedankt voor het delen van deze mooie stukje op de site, liefs Barbara
Dankjewel voor je bericht, Barbara. Zelf heb ik geen last van weinig licht in huis. Ik ben benieuwd idd of iemand daar ervaring mee heeft. <3
Warme groet, Marian
Weinig licht vind ik vooral vervelend als ik ‘gewone’ activiteiten heb. Maar ook bijvoorbeeld bij het eten. Ik merk dat ik het bijvoorbeeld vaak niet prettig vind om bij mijn schoonmoeder te zijn en te eten. Zij heeft eigenlijk altijd de gordijnen dicht, wordt alles zo donker van.
Als ik ‘s avond bijv. tv kijk of een film, dan vind ik sfeerverlichting vaak wel fijn.
Ik herken mijzelf 100% hierin.
Harde drukke muziek in winkels. Zou zo graag willen dat er rustige achtergrondmuziek wordt gedraaid.
Hoe om te gaan met prikkels als HSS bent? Dat ben ik zonder twijfel. Best lastig om hier rust in te vinden
Ik ben 29 en sinds een aantal jaar ben ik me in HSP aan het verdiepen, ik snap soms geen hout van mezelf en weet soms ook niet hoe ik met mezelf moet omgaan of hoe ik mijn omgeving duidelijk kan maken hoe ik in elkaar steek.
Ik heb een hele leuke maar drukke, hectische baan bij een best chaotisch bedrijf. Niet alleen in de dingen die er spelen, maar ook de werkvloer is heel open en gehorig. Ik merk dat in de drukke momenten van het jaar ik helemaal van slag ben aan het einde van de dag, mijn hoofd stuitert alle kanten op en ik zit vol met watten. Dan ook nog in de ochtend een uur heen en een uur terug reizen.
Ik had zo gehoopt dat ik wat weerbaarder kon worden, ik werk hier nu twee jaar. Dat ik wat meer kon incasseren en net zoals anderen mijn leven wat voller kon plannen in plaats van steeds maar te kijken waar je lichaam of hoofd behoefte aan heeft.
Mijn gemoedstoestand doordeweeks op/na werkdagen is zo’n onwijs contrast vergeleken met in de weekenden, dan ben ik vrolijk, maar doordeweeks ben ik veel moe en snel geirriteerd, en heb ik veel behoefte aan rust en alleen zijn.
Maar is van baan wisselen nou echt de enige oplossing…. 🙁 ? Of heeft iemand anders nog een geniaal idee?
Hooggevoelige mensen zijn of worden ook hoogbewust.
Jouw gevoeligheid zorgt ervoor dat jij veel meer ervaart dan voor de meeste mensen het geval is.
Het zorgt ervoor dat jij veel dieper nadenkt dan de meeste mensen.
Het zorgt voor hele andere interesses dan de meest mensen enz.
En ja, gevoeligheid maakt soms kwetsbaar. Maar ook puur en echt. En een bewustzijn dat eenmaal in gang is gezet, kan niet meer terug.
Wisselen is mijn inziens geen optie maar het leren omgaan met je hooggevoeligheid. Het belangrijkste is jezelf, niet je omgeving ;-). Hoe kan je weer opladen tijdens zo’n drukke dag is de vraag die jezelf kan stellen? Kan je even rust nemen, even 10 min. zonder geluid etc? <3
Hoi heel herkenbaar allemaal
Ik vind het na jaren nog moeilijk nee te zeggen en dat kost me veel energie
ook begrijpen gewoon heel veel mensen je niet ze zeggen van wel maar is je emmertje een keer vol en reageer wat anders dan anders dan oei oei dan heb je nukken ik geef heel gauw aan dat ik me niet top voel of trek me terug
Vooral mijn vriend houdt zoveel van me en zegt ik hou van jou met al je nukken
Toch voel ik onbegrip en ben weer zover overprikkeld dat het echt weer ff me time is
Ik kan me echt zo storen aan geluiden is echt niet normaal meer geuren pik ik ook snel op sferen daar kan ik niet mee omgaan ik weet het allemaal wel en toch ben ik elke keer weer te laat zucht
Hoi Marianne
Ik ben het helemaal met je eens dat de scheidslijn tussen ASS en HSP soms flinterdun is. Ik ben er zelfs van overtuigd dat sommigen daardoor ook een verkeerde diagnose krijgen. Dat geldt wat mij betreft ook voor ADHD in sommige gevallen.
Hooggevoeligheid is bij mij niet ‘officieel’ vastgesteld.
Voor mij is het de herkenning en ervaring, het verdiepen in de materie en een soort ‘weten’, wat duidelijkheid heeft gegeven.
En die ervaring heb ik ook bij mijn oudste zoon. Als jong kind dachten buitenstaanders ook vaak aan een autistische stoornis, terwijl ik zeker wist dat dat niet zo is. Ik ben jeugdverpleegkundige, dus heb wel zicht op wat ‘normaal’ is en wat niet.
Kan je hier wat mee?
Grt Yolanda
Hallo Yolanda,
ik ga er in ieder geval mee aan de slag en wat meer informatie vergaren over HSP. De diagnose ASS / ADHD wordt inderdaad soms wel heel snel gesteld. Bedankt voor je informatie.
Heel herkenbaar dit!. Erg prettig om te lezen. Ik weet nu een tijdje dat ik hsp ben maar de balans vinden blijft lastig voor mij. Het stoppen met eten van suikers ga ik zeker proberen. Na het eten van boterhammen gaat mijn hartslag al omhoog vanwege de koolhydraten..
Hoi Artilla,
Laat je me even weten hoe je het ervaart: het stoppen met eten van suikers. Ik lees graag de ervaringen van anderen ;-).
Dank je wel voor je reactie.
Warme groet,
Marian
Ik kan me jammer genoeg (nog) niet echt beschermen tegen overprikkeling..Ik raak al overprikkeld als ik de volgende dag iemand op bezoek krijg.. Op bezoek gaan is niet zo erg, maar bezoek krijgen, vreselijk.. Ik ben nu sinds november aan het verhuizen en klussen.. En echt alles wat fout kan gaan gaat ook fout.. Heb nu nog geen warm water en geen douche.. Alles heeft nog geen plekje en ik heb heel vaak mensen over de vloer die komen helpen met het een of ander.. Dus de laatste maand heb ik zo’n beetje 4 dagen migraine en 1 of 2 dagen in de week hoofdpijn, duizelig, misselijk, enz.. Ik heb, als ik echt overprikkeld ben heb ik tot wel een week nodig. En die heb ik nu niet :(, zonder mensen, radio, tv, computer en zelfs de telefoon gaat uit..
Het lukt mij nog steeds niet om het te balanceren dat ik er geen of weinig last van heb.. Bij mij eindigt het ook altijd in migraine..
Maar ben er nu ook een half jaar achter dat dat OOK kwam doordat ik geen gluten, soja en suikers kan verdragen.. Ik zou dat elke HSP aanraden (ook niet HSP’s met deze symptomen) om dat een keer uit te proberen.. Als je er net zoveel last van heb als ik , dan is het de volgende dag als je dit niet gegeten hebt al beter met je.. Maar na een week moet je het zeker kunnen merken.. Gluten niet als je daar geen allergie voor hebt, maar suikers.. Pff daar gaat echt iedereen wat van merken als je dat niet meer eet..
Ook als je psychische klachten hebt kan dat komen door de gluten.. Huisartsen zullen dit niet als oplossing aandragen omdat het niet bekend is dat het zoveel effect op mensen heeft.. Ik heb een antroposofische arts en een homeopathische arts en zelfs voor hun was het een verrassing.. Soms kan je het testen met een bloedonderzoek, maar vaak komt daar niets uit.. Maar als je stopt met gluten eten en je voelt je ineens “on top of the world”.. Nou dan weet je wel genoeg.. 🙂
Ja jammer genoeg heb ik niet echt trucjes om niet overprikkelt te raken..
Maar de suikers, gluten en soja zijn zeer de moeite waard om uit te proberen..
Aarden helpt je in ieder geval de dingen los te laten die niet van jou zijn . Je kunt dan ook beter bij jezelf blijven en raakt dan minder uitgeput. Er zijn ook manieren om jezelf af te schermen indien nodig. Deze methoden werken alleen als je goed geaard bent. Yoga, meditatie helpen ook. Het hof echt niet lang te duren. Zo’n 15 min per dag kan al verschil uitmaken.